Każda firma, która swoją działalność finansową opiera na prowadzeniu ksiąg rachunkowych, ma obowiązek regularnego sporządzania sprawozdania finansowego, które jest syntetycznym zbiorem danych o przedsiębiorstwie, jego kondycji finansowej, stanie aktywów, pasywów i wyniku finansowym. Jednym z najważniejszych elementów sprawozdania finansowego jest rachunek zysków i strat. Kadra zarządzająca ma pewne pole manewru względem wyboru wariantu prezentowania swojej aktywności w ramach rachunku zysków i strat. W jaki sposób sporządzany jest rachunek zysków i strat? Jakie są warianty jego prezentacji i czym się różnią?
Czym jest Rachunek zysków i strat i jaka jest jego budowa?
Rachunek zysków i strat to jeden z podstawowych elementów każdego sprawozdania finansowego. Żadna firma nie może opublikować swojego sprawozdania bez bilansu oraz rachunku zysków i strat. Kto ma obowiązek sporządzania rachunku wyników? Wszystkie spółki handlowe, filie przedsiębiorstw zagranicznych, ale również pod pewnymi warunkami działalności, których aktywność jest regulowana kodeksem cywilnym. Przykładem takich działalności są spółki jawne czy jednoosobowe działalności gospodarcze, których przychody netto w roku finansowym są równe lub przekroczyły wartość 1,200,000 euro.
Rachunek zysków i strat jest sporządzane za konkretny okres, najczęściej będącym całym rokiem finansowym. Co zawiera ten dokument? Na początku firma ukazuje przychody ze swojej działalności, sprzedaży produktów, usług czy materiałów oraz bezpośrednie koszty, które zostały poniesione w związku z uzyskaniem takiego przychodu. Następnie firma ujawnia dodatkowe przychody i koszty, które nie są bezpośrednio związane z profilem działalności przedsiębiorstwa. Przykładem mogą być przychody z tytułu odszkodowania, sprzedaży aktywów, odsetki od depozytu i innych. Na tym etapie pokazywane są również inne koszty, które mogą dotyczyć działalności socjalnej przedsiębiorstwa. Na samym końcu rachunku zysków i strat firma w ramach podsumowania ujawnia wynik finansowy, zarówno w formie zysku/straty brutto, podatku dochodowego oraz dochodu/straty netto.
Wariant kalkulacyjny a porównawczy - jakie są różnice w sposobie budowy Rachunku Zysków i Strat?
Istnieją dwie metody prezentacji rachunku zysków i strat - wariant porównawczy oraz wariant kalkulacyjny. Czym różnią się obie te metody? W wariancie porównawczym wyszczególnia się koszty ze względu na ich rodzaj. Natomiast układ kalkulacyjny umożliwia prezentację kosztów względem miejsca ich powstania. W przypadku wariantu porównawczego kadra zarządzająca ma możliwość faktycznego ustalenia kosztów wytworzenia produktów, a także definitywnie redukuje ilość zdarzeń, które są zaewidencjonowane w księgach rachunkowych. Jednak w przypadku wariantu porównawczego próżno szukać nam danych na temat jednostkowych kosztach wytworzenia produktów, co nie pozwala na wykorzystanie danych finansowych do podejmowania obiektywnych decyzji biznesowych.
W przypadku wariantu kalkulacyjnego, oprócz informacji o koszcie wytworzenia produktów, kadra zarządzająca uzyskuje wszystkie szczegółowe informacje dotyczące kosztów zarządu oraz kosztów sprzedaży.
Budowa kalkulacyjnego rachunku zysków i strat - jakie dodatkowe pozycje są wyróżnione?
W wariancie kalkulacyjnym wyróżnić możemy konkretne konta, które zostaną ujawnione w procesie sporządzania rachunku zysków i strat w tym właśnie typie. Są to między innymi takie konta jak koszty pośrednie produkcji (koszty wydziałowe) koszty zarządu, czyli wszystkie opłaty związane z administracją), a także koszty sprzedaży, czyli reklamy, transportu czy dystrybucji. Dodatkowo w ramach układu kalkulacyjnego wyodrębnia się również konto produkcji podstawowej, gdzie w bezpośredni sposób rejestruje się wszelkie zdarzenia związane z produkcją towarów.
Warto nadmienić, że wybór wariantu prezentacji Rachunku Zysków i Strat dotyczy jedynie tych przedsiębiorstw, które posługują się terminologią układu funkcjonalnego i rodzajowego kosztów. Jeśli stosowany jest jedynie układ funkcjonalny, rachunek musi być sporządzony jako wariant kalkulacyjny.
